Corona is de dood van de stad

Het is crisis. Voor u is dat vooral heel erg vervelend, maar voor mensen die ideeën hebben over de toekomst is het een heerlijke tijd. We zijn in verwarring, we willen een uitweg, en als het even kan een verlosser – en daarom vliegen de toekomstperspectieven ons om de oren. Maar als iemand die de vorige crisis heeft meegemaakt – dat was namelijk nog niet zo lang geleden – ben ik hier om u te waarschuwen. Lieve mensen, hoed u voor de doemdenkers en de charlatans, maar meer nog voor de mensen met goede bedoelingen. Hoe ziet de wereld er […]

Dor hout

Voor mijn huis komen de bomen weer voorzichtig tot bloei. Onder dat ontluikende groen zitten vooral jonge mensen in groepjes van twee of drie bij elkaar in de zon, ze drinken wat, ze lachen om elkaar, ze zoenen zelfs. Een lentedag als alle andere, zo op het oog.Ook in mijn uitzicht: de spierwitte toren van het Erasmus MC. Wat daar gebeurt, weet ik niet precies. Ik lees er oneindig over, ik hoor talloze verhalen, en ik zie vooral heel veel grafieken die de werkelijkheid net zo abstract maken als de gevel van het ziekenhuis zelf. En toch weet ik het […]

Verzet

Opgewekte stemmen weerkaatsen tussen lege winkelpanden. De mensen laven zich aan het zonlicht, geven zich voorzichtig over aan de groeiende belofte van het voorjaar. Alleen hun passen, hoe ze behoedzaam met elkaar dansen, verraden een gevaar.Niet het soort gevaar dat zich aan je opdringt, maar het soort waarvan je een voortdurend vermoeden hebt, het soort dat zich schuilhoudt en je dan ongemerkt besluipt vanuit een portiek of binnenhof, zoals de dood het leven.Op een brug over de gracht staat een rij voor de ijssalon. Het beeld stemt hoopvol, maar elke handeling is afgemeten. Een klant is iemand achter een stukje […]

Spiegelglas

Hel is een kantoor met spiegelglas. De afgelopen dagen moest ik er vanuit mijn hotel naar kijken, het was het enige gebouw in mijn uitzicht en het drong zich nogal op. Als je te lang kijkt naar een gebouw met spiegelglas wantrouw je op een gegeven moment alles wat er in weerspiegeld wordt, en uiteindelijk het leven zelf. In dit geval weerspiegelde het Scheveningen, waar ze de zee vakkundig hadden dichtgemetseld. Het was even zoeken, en toen ik de zee toch had gevonden, verdween de zon achter een sluier. De strandpaviljoens waren afgezet met rood-witte linten en overal waren mannen […]

Busstation

De vroegste herinnering die ik aan Almelo heb, is aan het busstation. Een grote vlakte vol ronkende, gele TET-bussen omgeven door hoge flatgebouwen, een plek die in mijn zesjarige hoofd doorging voor alles wat een stad moest zijn. Ik kreeg daar snoepgoed van een kerstman, hij haalde het uit een grote zak die hij over zijn schouder droeg – of misschien heb ik dat later zo in films gezien. Die geste van een vreemde, een figuur die zo totaal wezensvreemd was met zijn kalme tred en rode mantel tussen de mensen die diep weggedoken in hun jassen met haastige passen […]

Lonken naar Parijs

Terneuzen is een Zeeuws-Vlaams vestingstadje dat op de hartenklop van de wereldeconomie uitgroeide tot een industriestad van regionale betekenis. Met een nieuwe sluis en een kanaal naar de Seine maakt de infrastructuur opnieuw een sprong. Maar te midden van al die grote ontwikkelingen is het ook een stad die kampt met vergrijzing en kwijnende voorzieningen. Voor het tijdschrift Blauwe Kamer ging ik in een rode Suzuki Swift op pad door Terneuzen en omgeving, waar ze zichzelf zien als de poort naar Parijs. Foto: Filip Durjardin

Radicale openheid

Meer dan vijftien jaar is er gewerkt aan de transformatie van vliegveld Twente, een landschap van radicale openheid in het Twentse coulisseland. Het boek Vliegwiel, onder hoofdredactie van Mark Hendriks, vertelt in een aantal journalistieke verhalen over het landschap, de natuur, het wonen, de evenementen en de bedrijvigheid. Voor het boek schreef ik een aantal gebiedsportretten over de verschillende onderdelen van de ontwikkeling. Het boek is te bestellen via Uitgeverij Blauwdruk.

Geduldig wrijven in het zwarte land

Voor Blauwe Kamer ging ik met stadsbouwmeester Giorgios Maillis op pad door de voormalige Waalse industriestad Charleroi. Sinds vijf jaar werkt hij aan de revitalisatie van de veelgeplaagde stad – met evenveel gedrevenheid als geduld. Download de PDF voor het artikel.

Een stad die (voorzichtig) danst

Bij Café Banka in de Archipelbuurt begroet de barman zijn gasten joviaal, de gasten elkaar ook. In deze bruine kroeg is het ons kent ons. Het publiek in de houten serre draagt tweedjasjes, witte hardloopschoenen, parelkettingen en strak opgestoken haar. De menukaart is simpel: spareribs, schnitzel, een huisgemaakte gehaktbal. De oude elite schuurt tegen het volkse aan, maar dat is schijn. Wie hier onbeschaamd de gesprekken afluistert, hoort de hele vaderlandse geschiedenis aan zich voorbijtrekken. Den Haag is een stad van wereldjes. Van plekken waar je in en uit kunt dippen om even het idee te krijgen dat je in […]

Nieuw stadshart voor Den Helder

Den Helder werkt aan een omvangrijke stadsvernieuwing. De geplaagde stad moet weer een stad aan zee worden. Aantrekkelijk voor zowel bewoners als bezoekers. Tegelijkertijd krimpt Den Helder. Voor NL Magazine sprak ik met directeur Robbert Waltmann van Woningstichting over Den Helder, stadsvernieuwing en de noodzaak voor kwaliteit.

De oesters van Jacob

‘Neem wat je wil!’ riep Jacob uit, terwijl ik de mij aangereikte menukaart aannam. Ik was een student planologie van begin twintig, hij was hoofd binnenstadsontwikkeling in Almelo. Even tevoren hadden we ons vergaapt aan een maquette van de nieuwe binnenstad die in Almelo moest verrijzen. In die wereld van schuim was de stad onherkenbaar. Niet omdat alles zo klein was, of zo blauw van kleur – meer omdat de stad zoals we die kenden was uitgewist en vervangen door woontorens en waterlopen. Prachtig zou het worden. Maar zoals op die maquette is het nooit geworden.

Een grootse traditie van maatwerk

De geschiedenis van de Nederlander en zijn polderland hangen nauw samen. ‘Het maken van nieuw land is een verrukkelijk narratief, dat heeft ons bepaald, het zit in ons DNA’, zegt landschapsarchitect Adriaan Geuze. Met hem sprak ik voor NL Magazine over de betekenis van het Nederlandse landschap, hoe we ermee omspringen, en de noodzaak van een deugdelijke planning. ‘We bejubelen het landschap, maar we wisselen het zonder problemen in als een zonnecel een kwartje meer oplevert.’

Essay Gouden Piramide: Bouwen met flair

‘Een architect levert een gebouw nooit gaaf af’, zegt de architect Van Marle in de roman Bloesemtak van F. Bordewijk. ‘Het is gloednieuw, en de nieuwheid, deugd bij een machine, is de fout van een gebouw. Men moet kunnen vooruitzien hoe een gebouw zou zijn als het klimaat er de laatste hand aan gelegd had.’ Van Marle werkt aan het ontwerp voor een kerk en wentelt zich in de onzekerheid over zijn eigen vermogens als architect.

Wezenloze ruimte

Voor het septembernummer van Blauwe Kamer, waarvoor rijksbouwmeester Floris Alkemade optrad als gasthoofdredacteur, schreef ik een artikel voor het dossier gezonde wijken. In de wijken Bargeres in Emmen en Ypenburg in Den Haag ging ik op zoek naar de rol van en kansen voor gezondheid in ontwerp. Meer over het septembernummer is te vinden op de website van Blauwe Kamer.

Kleine huisjes

Vorige week trok ik door het Groningse Hoogeland. De leegte van het landschap wordt er sporadisch onderbroken door dorpjes die tussen boompartijen schuilen voor de wind. Dorpjes waarvan de fysieke ontwikkeling lijkt gestopt in 1950 en waar je volop kleine huisjes aantreft. Zoals het dorp Kleine Huisjes. Ooit zijn mijn grootouders door een textielfabrikant uit zo’n Gronings huisje geplukt en met de belofte van werk en een groter huis naar het verre Enschede verscheept. Zouden zij nu jong zijn geweest, dan zouden ze het tegenovergestelde hebben gedaan. Want er is maar één ding dat millennials liever schijnen te willen dan […]

Haparandadam

Afhankelijk van waar je de klemtoon legt, klinkt het als een absurdistisch VPRO-programma: Haparandadam. In werkelijkheid is het een dam die zich enkele honderden meters uitstrekt in het IJ. Het is ook een scheiding van werelden. Wanneer je op het bankje zit aan het einde van de dam zie je rechts de stad en links de haven. De dam zelf is de as van een tussenland waar stad en haven zich met elkaar proberen te verzoenen. Waar bouwkranen wedijveren met havenkranen, en waar een oude pont een restaurant geworden is. En vooral waar de stad gestaag terrein wint – je […]

Nauw van Bath

Het mooiste van een ronde wereld is dat ze niet eindigt. En dat elke plek precies zo centraal ligt als elke andere plek. Toch zijn er veel plekken waar je je ver van alles voelt, zo dat het ongemakkelijk is. Niet bovenop een berg, maar ergens bij het Nauw van Bath bijvoorbeeld. Zeeland is van een ongekende schoonheid. Het kale landschap vol oude dorpjes, de machtige betonkolommen van de Kreekraksluizen, de Plompe Toren die eenzaam aan de Oosterschelde staat, de Deltawerken. De manier waarop de mens er de natuur in haar driften tracht te beteugelen is even imponerend als ontroerend. […]

Er was mij vechten beloofd

Boven Kreuzberg hangt een helikopter stil als een roofvogel en regelmatig trekt een colonne politieauto’s voorbij. Hun sirenes verdrinken in de diepe bastonen die vanaf de Oranienplatz door de wijk dreunen, hun zwaailichten zijn als discolampen. Het is 1 mei in Berlijn. Traditioneel gaat de eerste mei hier gepaard met betogingen, die tegen het vallen van de avond uitmonden in een orgie van geweld. Om het rituele geweld te beteugelen wordt sinds 2003 een groot straatfeest georganiseerd in het hart van Kreuzberg. Het lijkt te werken. Er wordt steeds meer gedanst en steeds minder gevochten.